Katalog główny BS - Pomoc ALEPH

Zamknij okno


Pomoc - spis treści


Informacje podstawowe Początek strony

Nawigacja
Po ekranach WWW OPAC można poruszać się używając przycisków przeglądarki lub przycisków nawigacyjnych na ekranach WWW OPAC.
Główne okno systemu ALEPH podzielone jest na dwie części, zwane dalej ramkami. Górna ramka zawiera menu główne, a duża ramka stanowi główną przestrzeń roboczą. Nawigacja możliwa jest dzięki systemowi powiązań hipertekstowych i rozwijanych menu.

Logowanie
Przy zamawianiu i wypożyczaniu dostępnych materiałów wymagane jest podanie ID użytkownika oraz numeru kodu kreskowego z karty czytelnika.
Nie ma potrzeby autoryzacji użytkownika w przypadku korzystania tylko z wyszukiwania.

Typy wyszukiwań
W bazach można wyszukiwać poprzez zbiory słów (funkcja Wyszukiwanie przez słowa) oraz przeglądanie kartotek (funkcja Wyszukiwanie przez indeksy).

Zestawy znaków i kodowanie Początek strony

Rekordy katalogowania kodowane są w zestawie znaków Unicode. Unicode pozwala na wyświetlanie znaków charakterystycznych dla różnych pism używanych na świecie.

Wyświetlanie znaków innych niż łacińskie Początek strony

Wprowadzenie Unicode w systemie ALEPH oznacza, że znaki specjalne z takich alfabetów jak hebrajski, arabski, cyrylica itp., mogą być wyświetlane i wprowadzane z klawiatury. Aby przeglądarka współpracowała poprawnie z Unicode, musi mieć włączoną opcję do interpretacji znaków w standardzie UTF-8 oraz zainstalowaną odpowiednią czcionkę. Aby wyświetlić pełen zakres znaków Unicode, należy na komputerze zainstalować czcionkę Unicode. W przeglądarkach, w których nie ma opcji interpretacji znaków UTF-8, znaki specjalne nie wyświetlą się lub wyświetlą się następująco: "z" zamiast "ż" itp.

Wyszukiwanie przez indeksy Początek strony

Funkcja Wyszukiwanie przez indeksy pozwala na przeglądanie kartotek (np. autorów, tytułów, haseł przedmiotowych itd.) zdefiniowanych w danej bazie.

Po wybraniu kartoteki należy podać tekst początkowy. System wyświetli listę uporządkowaną alfabetycznie, zaczynając od podanego tekstu. Po liście można poruszać się za pomocą ikon poprzedniej i następnej strony.

Przy każdym haśle w indeksie system wyświetla liczbę rekordów związanych z tym hasłem oraz odsyła do hasła powiązanego z kartoteki wzorcowej (jeżeli takie istnieje). Kliknięcie na powiązanie powoduje wyświetlenie hasła z kartoteki wzorcowej. Kliknięcie na wyróżnione hasło wyświetli listę powiązanych rekordów.

Listę haseł można wyświetlić:

  • za pomocą funkcji Wyszukiwanie przez indeksy, z menu w górnej ramce. Po wybraniu listy i wprowadzeniu tekstu początkowego, system wyświeli listę haseł do przeglądania.
  • w formacie pełnym rekordu, poprzez kliknięcie w wyróżnione hasło. System wyświetli okno nawigacyjne z dostępem do różnego rodzaju usług wyszukiwawczych, m.in. do list haseł.
  • podczas oglądania listy odsyłaczy. Kliknięcie na wyróżnioną etykietę pola spowoduje wyświetlenie listy haseł.

Wyszukiwanie przez słowa Początek strony

Funkcja ta pozwala na wyszukiwanie rekordów za pomocą kilku dostępnych opcji. Możliwe jest użycie wyszukiwania prostego, zaawansowanego, wyszukiwania w wielu polach, w wielu bazach oraz za pomocą języka CCL. Możliwe jest również ograniczenie wyszukiwania (w zależności od bazy) do wybranych typów wydawnictw.

Na dole każdego ekranu wyszukiwania umieszczone są wskazówki zawierające bardziej szczegółowe informacje dotyczące danej opcji.

Konstruowanie wyszukiwania Początek strony

Liczba możliwych do wyszukania rekordów jest ograniczona do ustalonego limitu. Jeżeli w wyniku wyszukiwania znaleziona zostanie większa liczba rekordów niż przewidziany limit, system poprosi o zawężenie wyszukiwania.

System ALEPH obsługuje operartory logiczne AND, OR  oraz NOT. W przypadku nie podania operatora logicznego, domyślnie stosowany jest operator AND. Operatory mogą być pisane w języku angielskim lub wyrażane za pomocą następujących symboli:

  • AND = + (znak plus)
  • AND = & (ampersand)
  • OR = | (znak pipe)
  • NOT = ~ (tylda)

W wyrażeniach wyszukiwawczych można stosować następujące znaki maskujące:

Znak ? lub * (gwiazdka) może być umieszczony z lewej, prawej strony lub w środku słowa, ale nie może być użyty więcej niż jeden raz w wyrażeniu wyszukiwawczym.

Znak # może być użyty, aby wskazać na różne możliwości pisowni tego samego słowa. Na przykład, parl#ment odpowiada słowom parlament  jak i parlement.

Znak ! odpowiada jednemu znakowi w słowie. Zastępuje na swojej pozycji dowolny znak. Na przykład wprowadzenie w!da spowoduje wyszukanie zarówno słów woda, jak i wada.

Znak % po którym występuje liczba, może wystąpić pomiędzy dwoma słowami aby wskazać, że interesują nas słowa oddzielone co najwyżej podaną liczbą innych słów. Przy tym kolejność występowania słów nie ma znaczenia. Na przykład, wprowadzenie ustrój %3 prawo odpowiada wyrażeniom ustrój i prawo, prawo i ustrój;  jak i ustrój sądów i prawo

Znak ! po którym występuje liczba, może wystąpić pomiędzy dwoma słowami aby wskazać, że interesują nas słowa oddzielone co najwyżej podaną liczbą innych słów. Przy tym kolejność występowania słów ma znaczenie. W tym wypadku ustrój !3 prawo odpowiada wyrażeniom ustrój i prawo i ustrój sądów i prawo ale nie prawo i ustrój.

Uwaga: stosując operator bliskości (znak % lub !) należy wybrać zbiór słów z tytułów i opcję Słowa sąsiadują.

Istnieje możliwość zawężenia wyszukiwania (w zależności od bazy) do konkretnego języka dokumentu, jego typu oraz daty wydania.

Wyszukiwanie proste Początek strony

Funkcja pozwala na wyszukanie rekordów poprzez słowa z takich pól jak Autor, Tytuł, Temat, Rok wydania, Numer rekordu itd. Słowa wpisane małymi literami wyszukują również słowa pisane dużymi literami. W wyrażeniach wyszukiwawczych można stosować operatory logiczne AND, OR oraz NOT. System ALEPH umożliwia użycie operatorów AND/OR/NOT jako prawdziwe słowa kiedy są one częścią wyrażenia wyszukiwawczego. Należy je jednak ująć w cudzysłowy, np. Why "not" socialism

Wyszukiwanie zaawansowane Początek strony

Wyszukiwanie zaawansowane umożliwia przeszukiwanie baz danych poprzez słowa z wybranych pól lub ze zbioru słów wszystkich. Zbiór słów wybieramy z rozwijanego menu. Wzajemny stosunek między tymi trzema polami jest obsługiwany przez operator AND. Listę rekordów wyświetlimy klikając w link w kolumnie Liczba rekordów.

Wyszukiwanie w wielu polach Początek strony

Funkcja wyszukiwania w wielu polach umożliwia jednoczesne wyszukiwanie w więcej niż jednym zbiorze słów, z operatorem AND pomiędzy nimi. Wypełnienie więcej niż jednego pola, powoduje zawężenie wyszukiwania.

Wyszukiwanie w wielu bazach Początek strony

Funkcja wyszukiwania w wielu bazach jest dostępna z menu głównego. Po wpisaniu wyrażenia wyszukiwawczego, zaznaczamy bazy do przeszukiwania i klikamy przycisk Dalej. Wyświetli się ekran wyników wyszukiwania w wielu bazach. Ekran ten zawiera listę przeszukanych baz, z liczbą rekordów w każdej z nich. Kliknięcie w nazwę odpowiedniej bazy, spowoduje wyświetlenie wyników wyszukiwania w danej bazie. Po wyświetleniu wyników w jednej bazie, wyniki wyszukiwań z innych baz są wtedy dostępne w Historii wyszukiwań.

CCL Początek strony

Języka CCL (Common Command Language) można używać do wyszukiwania w kilku różnych indeksach jednocześnie. Przy wyszukiwaniu za pomocą języka CCL niezbędna jest znajomość kodów zbiorów słów. Pełna lista tych kodów dla poszczególnych baz jest dostępna na ekranie Wyszukiwanie CCL.

Opcje wyświetlania Początek strony

Funkcja pozwala zmienić język interfejsu, wybrać język rekordów, a także określić sposoby prezentacji listy rekordów, liczbę wyświetlanych rekordów oraz ich format.

Pełny widok rekordu Początek strony

Dokumenty wybrane z bazy można wyświetlić w trzech formatach: skróconym, karta oraz pełnym.

Wyświetlenie rekordu w pełnym formacie umożliwia przejście do:

  • indeksu haseł
  • rekordów podobnych, np. opisanych tym samym hasłem przedmiotowym
  • egzemplarzy
  • zasobów zewnętrznych, np. elektronicznych czasopism.

Dodatkowo, pełny widok rekordu, pozwala na użycie określonych opcji dostępnych na pasku opcji, który wyświetla się nad pełnym widokiem rekordu. Rekord można:

  • zapisać na komputerze lokalnym, korzystając z opcji Zapisz
  • dodać do Koszyka
  • wyszukać podobne rekordy w innych bazach, korzystając z opcji Inne bazy

Wybór bazy Początek strony

Funkcja przywołuje na pulpit listę dostępnych baz danych.

Zasoby Początek strony

Dane o zasobach dla wybranej bazy są dostępne z:

- listy wyników w kolumnie Zasoby

- rekordu bibliograficznego wyświetlonego w formacie pełnym z linii Zasoby

Na liście egzemplarzy można zastosować kilka filtrów wyświetlania:

  • Wybierz rok: wyświetlą się tylko egzemplarze wydane w roku wybranym z listy
  • Wybierz podbibliotekę: wyświetlą się tylko egzemplarze należące do wybranej podbiblioteki
  • Ukryj wypożyczone egzemplarze: nie wyświetlą się aktualnie wypożyczone lub zamówione egzemplarze
W oknie zasobów można korzystać z następujących opcji:
  • Zamówienie egzemplarza (jeżeli link jest wyświetlany)
  • Szczegółowych informacji o egzemplarzu

Moje konto Początek strony

Po zalogowaniu opcja Logowanie zmienia się na opcję Moje konto, dzięki której możliwy jest dostęp do informacji na temat wypożyczeń, zamówień, historii wypożyczeń, profili SDI, zobowiazań finansowych a także danych adresowych zalogowanej osoby.
Należy pamiętać żeby po zakończeniu pracy kliknąć Koniec sesji.

Zamawianie egzemplarzy Początek strony

Zamówienie wymaga autoryzacji (logowania) w systemie.
Aby złożyć zamówienie na egzemplarz należy:

  • kliknąć podkreśloną etykietę zasobu w formacie pełnym rekordu
    lub
  • kliknąć odpowiednią linię w kolumnie Zasoby  na liście rekordów.
Wyświetli się lista zasobów w zbiorach biblioteki.

Na liście zasobów możemy:

  • Kliknąć Zamówienie (jeżeli występuje), aby złożyć zamówienie
  • Kliknąć Szczegóły, aby zobaczyć szczegóły rekordu egzemplarza

Jeżeli na liście zasobów znajduje się termin zwrotu, oznacza to, że ten egzemplarz jest aktualnie wypożyczony.

Zapisywanie i wysyłanie wyników wyszukiwania Początek strony

Po wybraniu rekordów, możemy je zapisać lub wysłać pocztą elektroniczną.

Aby wysłać listę rekordów przez e-mail:

  • Należy kliknąć Zapisz aby wyświetlić formularz.
  • Należy wybrać format rekordu, lub utworzyć własny format, wybrać kodowanie. Pola temat, imię i nazwisko i tekst są opcjonalne, i mogą być pomocne przy zarządzaniu wiadomościami.
  • Kliknij Zapisz.

Aby zapisać rekordy na dysku:

  • Należy kliknąć Zapisz aby wyświetlić formularz.
  • Należy wybrać format rekordu, lub utworzyć własny format.
  • Pole adresu e-mail należy pozostawić puste. Pola temat, imię i nazwisko i tekst są opcjonalne.
  • Kliknij Dalej. Wyświetli się okno zapisu pliku na komputerze lokalnym.
  • Kliknij Zapisz wybrane. Wyświetli się prośba o podanie szczegółów zapisu i nazwy pliku.

Opcja Zapisz plik pozwala zapisać na serwerze albo wybrane rekordy albo podzestaw rekordów z listy rekordów. Zapisywany plik ma nadawane rozszerzenie .SAV i aby go edytować w łatwy sposób należy w systemie Windows ustawić opcję, która pozwoli, aby wszystkie pliki o tym rozszerzeniu były otwierane w edytorze Word. Dodatkowo aby móc poprawnie oglądać znaki inne niż łacińskie powinniśmy na odpowiednim ekranie zaznaczyć opcję "Unicode/UTF-8".

UWAGA! Należy pamiętać, że informacja dotycząca danej bazy wyświetla się poprawnie tylko jeżeli jesteśmy w tej bazie. Dotyczy to również opcji Zapisz.

SDI Początek strony

SDI (Selektywna Dystrybucja Informacji) polega na zleceniu systemowi bibliotecznemu dostarczania danych o nowościach katalogu z zadaną częstotliwością. Użytkownik (czytelnik) określa zapytanie wyszukiwawcze w wybranych bazach danych, wybiera format (pełny, karta) oraz formę otrzymywania odpowiedzi (e-mail lub RSS) - tworząc tzw. profil - SDI. System w ustalonych odstępach czasu uruchamia zadane wyszukiwanie i odsyła odpowiedzi zamawiającemu.

Funkcja ta wyszukuje rekordy z nowymi lub ostatnio poprawionymi egzemplarzami. Dlatego można z niej skorzystać w bazie Katalog główny (BIS01) oraz w bazie Artykułów z czasopism (BIS05) - obie bazy posiadają w systemie ALEPH egzemplarze.

Aby stworzyć profil SDI konieczna jest Logowanie w systemie. Należy wpisać ID użytkownika i kod kreskowy z karty czytelnika.

Jeżeli wyniki raportu mają być wysłane e-mailowo na konto czytelnika, powinien on mieć zarejestrowany adres e-mail.

Każdy czytelnik może założyć dowolną liczbę profili SDI.

Pierwszym krokiem jest wykonanie wyszukiwania w wybranej bazie.

Na ekranie wyników wyszukiwania wybieramy opcję Załóż profil SDI. Link ten oznacza dodanie do konta czytelnika nowego zapytania SDI na podstawie aktualnego wyszukiwania.

Wyświetli się formularz do uzupełnienia parametrów profilu.

  • Nazwa SDI: podaj nazwę, pod którą chcesz zapisać swoje zamówienie.
  • Format wydruku: wybierz format wydruku, w którym chcesz otrzymywać rekordy.
  • Odstęp czasowy: należy zdefiniować odstęp czasowy pomiędzy uruchomieniami zapytania SDI, np.: siedem dni, cztery tygodnie, itd.
  • Komunikat SDI: wpisz tekst komunikatu, dołączanego do powiadomienia SDI.
  • Zamówienie SDI: wyświetla oryginalne zapytanie wyszukiwawcze (np. words= Buddhism).
  • Podbiblioteka SDI: możemy tak ustawić zapytanie SDI, aby było uruchamiane dla określonej lokalizacji lub bez względu na lokalizację.
  • Lista baz SDI: należy wybrać bazy, w których chcemy uruchomić swoje zapytanie SDI.
  • Alternatywny e-mail: możemy zdefiniować alternatywny adres e-mail, służący do wysyłania listy wyników zapytania SDI.
  • Temat e-mail: określa temat listy wyników zapytania SDI.
  • Data wygaśnięcia: określa datę wygaśnięcia ważności profilu SDI. Lista wyników zapytania SDI nie zostanie wysłana po tej dacie.
  • Zawieszenie SDI od/do: można zawiesić wyszukiwanie SDI na określony okres (np. wakacje). Powiadomienia SDI nie będą wysyłane do końca okresu zawieszenia.
  • Kodowanie: należy wybrać kodowanie znaków, w którym chcemy otrzymywać listę wyników SDI.
  • Brak komunikatu podsumowującego: określa, czy chcemy otrzymywać raporty wyszukiwań SDI zakończonych niepowodzeniem (zero rezultatów).

Na koncie czytelnika w zakładce Profile SDI wyświetlona jest lista wszystkich aktywnych profili SDI w formie tabelki. W kolumnie RSS URL zapisane są adresy kanałów RSS dla profili. Adres taki należy skopiować do okienka adresowego przeglądarki (zalecany jest Internet Expolorer).

Historia wyszukiwania Początek strony

Funkcja pozwala na wyświetlenie listy zestawów rekordów uzyskanych w wyniku wyszukiwania oraz na:

  • Wyświetlenie rekordów zawartych w wybranym zestawie.
  • Zawężenie lub rozszerzenie wyszukiwania poprzez działania na poszczególnych zestawach.
  • Usuwanie zestawów z listy.
  • Zapytanie SDI (dla zarejestrowanych czytelników)
    UWAGA! W historii zapamiętywane są działania we wszystkich bazach, w związku z tym należy pamiętać, że informacja dotycząca danej bazy wyświetla się poprawnie tylko jeżeli jesteśmy w tej bazie.

Koszyk Początek strony

Koszyk jest folderem roboczym, do którego dostęp nie wymaga autoryzacji. Funkcja ta umożliwia dodanie wybranych rekordów do koszyka, obejrzenie zawartości koszyka oraz wysłanie jej pocztą elektroniczną lub zapisanie do pliku. W koszyku mogą być przechowywane informacje ze wszystkich baz.
Możliwe jest tworzenie własnych folderów i przekazywanie do nich danych z koszyka, co umożliwia grupowanie wyszukanej informacji według własnych kryteriów np. bazy, z której pochodzą. Rekordy mogą być przekazywane pomiędzy koszykiem a folderami, a także z nich usuwane. Zarządzanie folderami polega na ich tworzeniu, zmianie nazwy a także usuwaniu zawartości i samych folderów.
Koszyk i stworzone foldery są usuwane po zakończeniu sesji, natomiast foldery założone po autoryzacji użytkownika oraz ich zawartość są nadal dostępne w nowych sesjach tego użytkownika, który je założył. Zarządzanie ich zawartością, a w szczególności kasowanie zarówno zawartości jak i samych folderów może być wykonane wyłącznie przez ich właściciela.

UWAGA! Należy pamiętać, że informacja dotycząca danej bazy wyświetla się poprawnie tylko jeżeli jesteśmy w tej bazie. Dotyczy to również opcji Zapisz.

Praca z listą rekordów Początek strony

Lista rekordów zostanie wyświetlona, kiedy wpiszemy zapytanie wyszukiwawcze, które spowoduje wyszukanie rekordów lub gdy klikniemy hasło przeglądając indeksy. Liczba wyświetlanych rekordów jest ograniczona do 1000.
Kolejność wyświetlania rekordów na liście (sortowanie) jest zgodna z domyślnymi ustawieniami w systemie. Użytkownik może zmienić sposób sortowania klikając na odpowiednią kolumnę listy.
Klikając podkreślony wiersz w jednej z kolumn przejdziemy do pełnego widoku rekordu.
Dla wybranych (zaznaczonych) rekordów możliwe są dalsze działania, takie jak: wyświetlanie rekordów w wybranym formacie, tworzenie podzestawów czy zapis na komputerze lokalnym lub wysłanie za pomocą e-mail, a także dodanie wybranych rekordów do koszyka.
W przypadku baz, dla których istnieją zasoby (katalog główny, artykuły z wybranych czasopism polskich) można bezpośrednio z kolumny Zasoby (katalog główny) lub kolumny (baza artykułów) dokonać zamówienia dokumentu z odpowiedniej podbiblioteki.
Dla całego zestawu można wykonać dalsze działania mające na celu zawężenie lub poszerzenie wyszukanej informacji a także dodatkowe filtrowanie już znalezionych rekordów wg zaproponowanych kryteriów. Poniżej omówiono niektóre z opcji.

Tworzenie podzestawu Początek strony

Tworzenie podzestawu pozwala nam na pracę z grupą rekordów, wybranych z listy rekordów. Po wybraniu rekordów z listy klikamy Utwórz podzestaw. Lista wyników zawierać będzie rekordy wybrane do podzestawu. Rekordy z podzestawu traktowane są jak lista wyszukanych rekordów. Rekordy mogą być zaznaczane do tworzenia następnego podzestawu, dodawane do koszyka, wysyłane przez e-mail lub zapisane jako plik na dysku lokalnym.

Każdy z zestawów lub podzestawów pozostanie w Historii wyszukiwania do zakończenia sesji. W Historii wyszukiwań podzestawy lub zestawy można wyświetlać, przecinać, tworzyć na ich podstawie profile SDI (ta ostatnia opcja dostępna po autoryzacji).

Filtr Początek strony

Filtrowanie pozwala, na tworzenie podzestawów swoich bieżących wyników wyszukiwania, poprzez zawężanie wyszukanego zestawu. Można wybrać opcję filtrowania i wprowadzić własne parametry (np. rok wydania publikacji, pole zawiera tekst) lub skorzystać z opcji wstępnie zdefiniowanych (np. dokumenty w języku angielskim).

Należy kliknąć Filtr na pasku opcji listy rekordów.

Zawężanie Początek strony

Opcja Zawęź/Poszerz pozwala na przecięcie zestawu z nowym wyrażeniem wyszukiwawczym poprzez użycie operatorów logicznych AND, OR, NOT.

Sortowanie Początek strony

Kolejność wyświetlania rekordów na liście (sortowanie) jest zgodna z domyślnymi ustawieniami w systemie. Użytkownik może zmienić sposób sortowania klikając na odpowiednią kolumnę listy.

Koniec sesji Początek strony

Koniec sesji powoduje unieważnienie aktualnej autoryzacji czytelnika, o ile taka miała miejsce, usunięcie historii wyszukiwań oraz zawartości koszyka.


Zamknij